KIES VOOR VERPAKKINGSVRIJ

Zero Waste Office - label 1 - Refuse

Kijk bij de inkoop van producten waar verpakkingsvrij kan worden geleverd. Soms betekent dat overstappen van leverancier of overgaan op een revolutionair product. Help daarnaast de werknemers duurzame keuzes te maken door het wegwerpplastic waar mogelijk van kantoor te bannen.

Er zijn echter uitzonderingen: in bepaalde gevallen kan het gebruik van kunststof verpakkingen zorgen voor een lagere totale ecologische impact. In plastic verpakte groenten blijven bijvoorbeeld langer vers dan onverpakte en worden dus minder snel weggegooid. Het Voedingscentrum adviseert om voor verpakkingsvrije groenten te kiezen als deze binnen een paar dagen worden opgegeten.

Een initiatief van de Dopper Foundation dat bedrijven aanmoedigt geen wegwerpflesjes meer te gebruiken. Als één persoon kraanwater drinkt in plaats van verpakt bronwater, scheelt dat zo’n 40 flessen per jaar. Onder andere ABN Amro, Bever en CIRCL hebben zich al aangesloten.

Nederlands kraanwater is beter voor het milieu dan bronwater, een stuk goedkoper en net zo veilig en lekker. KRNWTR+ ontwikkelde watertappunten voor op kantoor die het leidingwater net iets specialer maken. Dat gebeurt door het water te koelen, te laten bruisen of door een (natuurlijk) smaakje toe te voegen.

De Tersano SAO dispenser zet koud leidingwater om in gestabiliseerd ozonwater, een zeer krachtig schoonmaakmiddel. Ozon is naast effectief, ook bijzonder milieuvriendelijk. Het product komt zonder verpakking, hoeft niet vervoerd te worden en bevat geen chemicaliën.

VERMINDER PLASTIC DOOR BEWUSTE INKOOP

Zero Waste Office - label 2 - Reduce

Als het niet mogelijk is om verpakkingsvrij in te kopen, zorg dan voor een vermindering van de hoeveelheid plastic. Bijvoorbeeld door in bulk te bestellen en in gesprek te gaan met leveranciers. In de bedrijfscatering kan een groot verschil worden gemaakt door eenstuksverpakkingen en automaten te vervangen voor dispensers en volumeverpakkingen.

Ga in gesprek met leveranciers over het gebruik van verpakkingsmateriaal. Verminder de hoeveelheid kunststof en vermijd vooral:

  • multilayers
  • samengestelde verpakkingen
  • zwart plastic

Verzamel zoveel mogelijk (online) bestellingen en plaats in één keer een grotere order. Daardoor wordt er bespaard op verpakkingsmateriaal, bezorgkosten en brandstof.

Voor steeds meer kunststof verpakkingsmaterialen bestaat een milieuvriendelijk(er) alternatief. Blijf wel kritisch, niet alles waar ‘bio’ op staat, is goed voor de natuur (zie ook ‘rot’). Let bijvoorbeeld niet alleen op duurzame productie, maar ook op de verwerking.

HERBRUIKBARE VERPAKKINGEN

Zero Waste Office - label 3 - Reuse

Veel kunststof verpakkingsmaterialen belanden na eenmalig gebruik in de afvalbak, omdat ze niets waard zijn voor de eindgebruiker. Om deze afvalstroom en de milieu-impact te beperken, moeten het ontwerp en gebruik van herbruikbare (transport)verpakkingen worden aangemoedigd. Dat kan bijvoorbeeld door middel van een statiegeldsysteem, dispensers of gestandaardiseerde, herbruikbare kratten. Let wel: de verpakking zelf moet herbruikbaar zijn in dezelfde vorm. Verpakkingen terugsturen naar de leverancier die ze vervolgens recyclet of verbrandt, geldt niet als ‘reuse’.

PLASTIC RECYCLEN

Zero Waste Office - label 4 - Recycle

Het recyclen van plastic verpakkingen is bijzonder complex. Elke fabrikant gebruikt een specifieke combinatie van verschillende soorten kunststof die het product vers houden of beschermen. Tijdens het recyclen komen deze plastics samen. De mix die ontstaat is vaak van een lage kwaliteit, waardoor er geen hoogwaardige producten meer van te maken zijn. Het scheiden van de plastics kost bovendien veel energie en geld. In sommige gevallen is het zelfs onmogelijk, bijvoorbeeld als er een aluminium laagje over het plastic zit. Uitzondering op de regel vormen producten die geheel gemaakt zijn van PE (folie) of PET (frisdrankflessen).

Rijkswaterstaat heeft als onderdeel van het programma VANG Buitenshuis diverse pilots uitgevoerd om bedrijven te helpen met het scheiden en recyclen van PMD-afval. De resultaten van deze pilots zijn echter niet erg hoopgevend. Landal Greenparks, adviesbureau Royal HaskoningDHV en de NS kwamen allemaal tot dezelfde conclusie: men vindt het te duur. Wie het plasticprobleem wil aanpakken, moet zich richten op de top van het Zero Waste 5R-model: ‘refuse’, ‘reduce’, ‘reuse’. Het recyclen van plastic zou de laatste optie moeten zijn. Ook het Centraal Planbureau concludeerde dat recycling maar weinig oplevert voor het milieu.

BIOPLASTICS

Zero Waste Office - label 5 - Rot

Op steeds meer verpakkingen staat ‘bioplastic’, wat vaak betekent dat ze gemaakt zijn van natuurlijke materialen zoals suikerriet of mais. Maar dezelfde term wordt ook gebruikt voor plastics die biologisch afbreekbaar zijn, terwijl lang niet alle ‘biobased’ plastics dat zijn. En zelfs als er op de verpakking staat dat het materiaal composteerbaar, biologisch afbreekbaar of biodegradable is, dan nog geven afvalverwerkers en (overheids)voorlichtingsorganisaties aan dat deze bioplastics niet bij het organisch afval horen.

Dit komt omdat veel van de natuurlijke plastics alleen composteren onder zeer specifieke omstandigheden, bijvoorbeeld na 12 weken in een zeer vochtige en warme professionele installatie. Ze voldoen daarmee aan de Europese standaard, maar Nederlandse afvalverwerkers hanteren een veel kortere composteertermijn. Er zijn uitzonderingen: onderzoek van Wageningen University & Research laat zien dat bioplastic van polymelkzuur (PLA) in bepaalde gevallen snel kan afbreken. Sneller zelfs dan de composteerbare gft-zakken die volgens de verwerkers juist wél bij het organisch afval mogen.

Het is, kortom, lastig te bepalen wat de milieu-impact van een plastic verpakking is. Het hangt af van de functie van de verpakking, maar ook van de productie en van de verwerking. Is het verpakkingsmateriaal opnieuw te gebruiken in dezelfde vorm? Is het recyclebaar? Of composteerbaar? De meest betrouwbare methode blijft de LCA die helpt om de integrale milieubelasting te bepalen en de juiste oplossing te kiezen.

Searious Business (zie pagina 9 van de Inspiratiegids PMD bedrijfsafval) helpt bedrijven hun plasticgebruik circulair te maken. Dat doen ze door het in kaart brengen van plastic stromen, doorrekenen voor welke productcategorieen de meeste financiële en milieuwinst te behalen is en door oplossingen op maat te bedenken: van shampoo in tabletvorm tot prijswinnende designbanken van 95% gerecycled plastic. Ook brengt de organisatie advies uit over alternatieve materialen, over wanneer het rendabel is om over te stappen op herbruikbare alternatieven en ze ontwikkelen tools waarmee FM intern duurzame verpakkingskeuzes kunnen maken. Zo ontwikkelde Searious Business voor Jumbo Supermarkten een keuzematrix voor koffiebekers, waardoor afval door 27 miljoen drinkbekers vermeden kon worden.

Duurzaamheid en afvalstromen spelen een centrale rol in het vernieuwde kantoor van ABN AMRO in Amersfoort. Tijdens de renovatie en herinrichting is veel aandacht besteed aan het nieuwe bedrijfsrestaurant, waar de bank en Albron een ‘radicaal duurzame catering’ aanbieden aan alle werknemers. De maaltijden zijn vegetarisch, er worden nagenoeg geen disposables gebruikt en het assortiment is PET free.