VOLLEDIG CIRCULAIR INKOPEN
Net als bij de voorgaande stromen is het voorkomen van grof afval, het afzien van gebruik, de eerste stap. Maar voor bijvoorbeeld meubels, elektronica en vloerdekking is dit over het algemeen geen optie.
Ook volledig circulair inkopen kan afval aan het einde van de gebruiksfase voorkomen. Het uitgangspunt is daarbij niet zozeer het verkleinen van de negatieve impact (eco-efficiency), maar juist het vergroten van de positieve impact (eco-effectiviteit) (zie e-book Circulair Inkopen in 8 Stappen). Organisaties als Copper8 en Royal HaskoningDHV kunnen bedrijven helpen hun circulaire inkoopproces vorm te geven. Zo zijn bepaalde gebruiksgoederen te huren of te leasen, terwijl ze eigendom van de leverancier blijven. Die krijgt daardoor een financiële prikkel om de levensduur te maximaliseren. Een goed voorbeeld is het ‘Light as a Service‘-concept van Philips, waarbij betaald wordt voor licht en niet voor de lampen. Opnieuw! biedt verschillende circulaire oplossingen voor kantoormeubilair, waaronder een huurconcept.
DE 10R-CIRCULARITEITSSTRATEGIEËN
De basis voor de 10R-circulariteitsstrategieën werd gelegd door Jacqueline Cramer, voormalig minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. Inmiddels zijn er diverse bewerkingen ontstaan, bijvoorbeeld van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur en het Planbureau voor de Leefomgeving. Het fundamentele verschil met het Zero Waste 5R-model, dat vooral gericht is op het voorkomen van dagelijks afval, is de focus op de circulariteit van gebruiksgoederen.
MINIMALE PRODUCT-IMPACT
De volgende stap om de ecologische impact van een kantoorinrichting te minimaliseren bestaat uit het verminderen van de product-impact. Bijvoorbeeld door te kiezen voor producten met een lage(re) grondstoffencomponent, of circulaire ontwerpen, zoals de vloerbedekking van DSM-Niaga of de Ahrend 500 bureaustoel. Maak de beslissing waar mogelijk op basis van een LCA.
VERLENGEN LEVENSDUUR
Het verlengen van de levensduur van bestaande kantoorinrichting is ook effectief, omdat daarmee de aanschaf van nieuwe items kan worden uitgesteld. Nu wordt de kantoorinrichting vaak vervangen bij een renovatie of verhuizing, terwijl dat niet nodig is als de behoeftes van de werknemers gelijk blijven. Het repareren en refurbishen van producten, in plaats van nieuwe te kopen, kunnen de hoeveelheid afval sterk terugbrengen. Let er wel op dat ‘circulair behouden’ vaak duurder is dan nieuw inkopen. Dat verandert pas als het ontwerp circulair of modulair is. Regulier onderhoud en schoonmaak, in combinatie met periodiek intensiever onderhoud en (specialistische) schoonmaak, kunnen de levensduur van meubels ook aanzienlijk verlengen.
ELEKTRONICA
Door sommige organisaties worden elektronica gezien als grof afval, door andere juist niet. Duidelijk is wel dat het wettelijk verplicht is (LAP-regelgeving) om elektronica te scheiden. Vaak bevat deze groep (kritieke) metalen of gevaarlijke stoffen; het is dus van belang de stroom zo klein mogelijk te houden. Het Planbureau voor de Leefomgeving laat zien dat recycling van deze productgroep vaak lastig en duur is en adviseert daarom te investeren in hoogwaardige hergebruiken recyclingroutes en circulair materiaal- en productontwerp (download policy brief). In bepaalde gevallen kan ook de inkoop van, of verwerking tot, refurbished apparatuur een optie zijn.
GEBRUIK OP ANDERE LOCATIE
Het is niet altijd mogelijk om een goed functionerend product op een locatie te behouden. Bekijk in dat geval of het opnieuw kan worden ingezet op een andere locatie. Soms kan dat binnen een organisatie, bijvoorbeeld tussen verschillende overheidsinstanties. Zo maakte de Rijksoverheid gebruik van een interne Rijksmarktplaats voor kantoormeubilair en daarnaast een extern veilinghuis voor overtollig meubilair.
BEHOUD VAN MATERIALEN
Om de grofvuil-afvalstroom te verminderen, moet er vooral ingezet worden op behoud en hoogwaardige herinzet, zonder verlies van producten of materialen. Wanneer dat niet tot de mogelijkheden behoort, kan de afvalverwerker een deel van de materialen sorteren en (vaak laagwaardig) recyclen.
ICT OVERHEID
In 2019 schreven tien provincies en vier omgevingsdiensten samen een aanbesteding uit voor al hun telefonie. Het doel was om de inkoop van ICT te verduurzamen. Productieketens van elektronica zijn vrijwel altijd zeer vervuilend, van de grondstofwinning tot afvalwerking. IT-leverancier Centralpoint en Closing the Loop wonnen de aanbesteding (download factsheet), bijvoorbeeld door afgedankte telefoons een tweede leven te geven en door defecte telefoons op duurzame en sociale wijze te recyclen. Het Rijk en diverse gemeentes nemen inmiddels ook deel aan dit traject.
PRORAIL
Voor de nieuwe verkeersleidingspost in Utrecht werd het vloeroppervlak (514 m²) belegd met 100% hergebruikte Air Master-tegels (download factsheet). Daarmee werd 579 kg (62%) CO2 en 245 kg (79%) materiaal bespaard. Door de langere levensduur van de tegels liep de kostenbesparing op tot 24%.
Ook werd ruim een derde van de meubels, 81 van de 210, hergebruikt. Dat leverde een CO2-besparing op van 2430 kg (19%), materiaalbesparing van 820 kg (21%) en kostenbesparing van € 18.960 (28%).