Op weg naar een afvalvrij kantoor
Het is nu vijftig jaar geleden dat de Club van Rome het boek ‘The Limits to Growth’ uitbracht. In dit zorgelijke rapport over de staat en toekomst van onze planeet lieten wetenschappers van MIT zien dat de snelgroeiende wereldbevolking en het streven naar materiële welvaart onherroepelijk zouden leiden tot een crisis. De bevindingen schokten destijds de wereld, maar lange tijd gebeurde er te weinig. Gelukkig lijkt het tij nu te keren. Een groeiend aantal mensen komt in actie, bijvoorbeeld tijdens klimaatmarsen. Overheden ondernemen concrete stappen, zoals ‘Nederland circulair in 2050’ en de Klimaattafels.
Ook bedrijven geven steeds meer prioriteit aan duurzaamheid. Voor Nederlandse Facility Managers (FM’ers) is het zelfs de belangrijkste trend in het vakgebied, zo blijkt uit het Facility & Workplace Management Marktonderzoek dat organisatieadviesbureau TwynstraGudde uitvoerde in opdracht van FMN. Echt concreet wordt het op de meeste plekken alleen nog niet. Bijna driekwart van de respondenten geeft aan dat duurzaamheid belangrijk is binnen hun organisatie, maar slechts bij de helft van hen ligt er een plan van aanpak.
De invloed van FM’ers bij het realiseren van de ambities is aanzienlijk, zeker op het gebied van ‘Energie’ en ‘Materialen & Afval’. Met betrekking tot ‘Energie’ is het deels bekend welke milieumaatregelen effect hebben; het goed afstellen van klimaatbeheersingssystemen en energiezuinige ledverlichting leiden tot grote besparingen. Maar op het gebied van ‘Materialen & Afval’ is er minder kennis over de mogelijke oplossingen. Vaak wordt afvalscheiding als doel gepresenteerd, maar in werkelijkheid levert het voorkomen van afval veel meer op dan het recyclen. De ambitie zou moeten zijn: een kantoor zonder afval, oftewel een ‘zero waste office’:
Een kantooromgeving die erop gericht is de impact van ecologisch waardeverlies door afval te minimaliseren, door 1) het ontstaan van afval te voorkomen en 2) afval dat niet voorkomen kan worden, nuttig her te gebruiken.
Deze website biedt een introductie tot de Zero Waste-gedachte en een framework waarmee FM’ers afvalvraagstukken binnen hun organisatie kunnen aanpakken. Het volgen van de drie onderstaande stappen levert milieuwinst en vaak ook een aanzienlijke kostenbesparing op. Voor de vijf afvalstromen met de grootste potentie bij kantoren, vastgesteld door Stichting Stimular, biedt de site enkele praktische oplossingen. Er wordt daarbij onderscheid gemaakt tussen verbruiksgoederen (dagelijks afval) en gebruiksgoederen (periodiek afval). De drie stappen zijn:
Als per afvalstroom naar de Zero Waste 5R-methode wordt gekeken, liggen de volgende oplossingen voor de hand:
NEDERLAND CIRCULAIR EN ZERO WASTE
De Rijksoverheid heeft als doel gesteld de Nederlandse economie voor 2050 geheel circulair in te richten. Circulair wil zeggen dat er gesloten kringlopen ontstaan waarin alle grondstoffen steeds opnieuw worden gebruikt en afval niet meer bestaat. Een groot aantal organisaties en afvalverwerkers vertaalt dit momenteel in scheiden en recyclen.
Maar zo simpel is het niet. Veel wegwerpproducten kunnen namelijk niet of zeer moeizaam gerecycled worden. En als het wel kan, kost het proces vaak veel energie: transport, sorteren, omzetten naar nieuwe grondstof en productie. Ook is er meestal sprake van laagwaardige recycling (downcycling); frisdrankflessen worden bijvoorbeeld tegels. Zeker bij verbruiksgoederen, zoals plastic verpakkingen en koffiebekers, zijn circulariteit en hoogwaardige recycling vaak (nog) niet mogelijk.
Bij gebruiksgoederen, zoals meubilair, is het wel mogelijk om circulair in te kopen. De leverancier kan de producten of materialen aan het einde van de levens- of gebruiksduur weer in een nieuwe cyclus inzetten. In veel gevallen kan grof afval zelfs volledig voorkomen worden door circulair in te kopen.
